دکتر جهاندار مهر افشا خود اهل ذوق و هنر بوده که ابیات فارسی و لاتین ایشان در لابلای این گفته ها امده است و در اینده نیز شاهد انها خواهیم بود. ,F دارای چندین و چند مقام و مدال های رنگارنگ از جمله قهرمانی کشور ، استان فارس و مسابقات برون مرزی اسیای شرق در رشته نیز است که پس از کسب این عناوین تمامی افتخارات خود را طی مراسمی به روح پرفتوح تمامی شهدای گرامی تقدیم نمودند و توسط مسئولین جهت حفظ و نگهداری به موزه حفظ اثار و ارزشهای دفاع مقدس انتقال داده شد .
دکتر مهرافشا در رشته های ورزشی دیگر نیز تبحر خاصی از خود نشان داده و مدارک مربیگری و داوری گوناگونی نظیر ورزش پهلوانی کشتی و پاورلیفتینگ و پرورش اندام بین المللی در البوم افتخارات ایشان به چشم میخورد.
در خارج از کشور مثنوی و حافظ همیشه مونس و همدم ایشان بوده , به صورت حرفه ای ورزش خود را دنبال می نموده اند و یکی از اعضای اصلی کلوپ ورزشی دانشکده پزشکی خود بوده اند و اکنون پس از سالها ثمره این درخت پربار در قالب یادداشت هایی با موضوع عرفان و تندرستی، معماری و زیبایی شناختی موسیقی و … عرضه شده است.
دکتر مهر افشا، مقالات خود را پس از مطالعات فراوان از کتب و نسخ معتبر استخراج گردیده و به زبانی ساده و شیوا برگردانده شده تا عامه مردم بتوانند از ان بهره مند گردند و حال بخش نخست یکی از مباحث ایشان با موضوع “معماری موسیقی” به شرح زیر آمده است:

به قلم دکتر جهاندار مهرافشا:
معماری موسیقی
معماری موسیقی منجمد است اما اگر ذوب شود موسیقی نیست.

به بلقیس گفتند در کوشک در ای .. چون ساحت ان بدید پنداشت مگر برکه ای است از اب و. … ساق پاهای خویش بالا زد .. سلیمان گفت کوشکی افراخته از شیشه است ..

فردریش فون شلینگ در تعریف معماری می گوید معماری موسیقی منجمد است . معماری پیش از اینکه جهشی بسوی زیبا باشد مولود احتیاج است و بیش از سایر هنرها شکل دارد و با واقعیت سرو کار دارد . معماری هنر ساختمان و اذین بناها است هم جزو هنرهای زیبا و هم جزو هنرهای صناعی است .. یعنی باید هم رعایت زیبایی و هم سودمندی را طبق هدف غایی خود بکند . ساختمانی که ساخته می شود چه برای عبادت و جه برای سکونت باید دارای خاصیت مقاوت در برابر سرما و گرما باشد ..

کار معماری کشمکش میان استواری و نا استواری است در معماری نیز مانند هنرهای دیگر به زیبایی و بیان احساس توجه شده است . از ساختمان یک مسجد احساس تقدس و شکوه معنوی و از ساختمان یک کاخ حس عظمت و جلال به انسان دست می دهد ..

*******

همانطور که پیش از این برای زیبایی هنری بیان شده و ان شامل اتحاد درونی فرم یعنی پیکره محسوس با مراتب شعوری و احساسی است تمام ساخته های زیبای معماری نیز در عین حال زیبا و شور انگیزند . در مشاهده پارنتون و یا تنئون کلیساهای جامه نتردام و امی نیس و شارتر یا مسجد شیخ لطف الله و مسجد شاه اصفهان و مسجد گوهر شاد مشهد هماهنگی و شوری است که چشم ما را از دیدار خطوط و انحنای زیبا و قرینه های متعدد و ریزه کاریها ی هنری چه با نقوش روی شیشه ها چه بوسیله معرق کاری محفوظ می دارد ..

شوپنهاور می گوید :

زیبایی اثار معماری از نظر پاک و خالص بودن ظرافت و تناسب خطوط .. قرینه خطوط و تعادل قواست و رعایت ایین حرفه جویی و یا کمترین کوشش قاعده مسلم ان است ..

آلوار ائلتو از معماران برجسته جهانی میگوید :

فرم و شکل معماری از دید زیبا شناسی رمزی است که به انسان احساس مطبوعیت و ارامش میدهد ..

تمام اشیا قابل ادراک و دریافت حسی ما دارای فرم و شکل هستند . فرم و شکل در معماری ابعادی است که همسان با فرم بدن و دیگر پدیده های طبیعت جنبه زیبا شناختی دارد ..

اندره لوکارت معمار برجسته دیگر می گوید :

می توان یک اثر معماری را یک اندام زنده تصور کرد که در ان تمامی بخشهای سازنده اش باید دارای یک ریتم اهنگ یکسان باشد . چرا که در غیر این صورت نه تنها از زیبایی برخوردار نخواهند شد بلکه به این دلیل به عنوان اثری جاوید در معماری کامیاب نخواهد شد …

معماری دیگر می گوید :

هدف معماری افرینش کامل ترین و زیبا ترین ساخته بشری است

جیو پوتی معماری دیگر در ستایش معماری میگوید :

معماری به این دلیل پایدار بوده و مداومت داشته که از ویژگی کار ایی صرف فراتر میرود و به غایت زیبا شناختی جامعه عمل می پوشاند ..در واقع معماری فراتر از فلسفه زیبا شناسی و برتر از عامل ذهنیت در دیگر هنرهای زیبا زیبایی ذهنی را در عمل عینیت می بخشد ..

موسیقی

، موسیقی بیان زیبایی و احساس و هنر خلق زیبایی به وسیله صداها …

لفظ موسیقی به معنای اهنگ است و اهنگ گاهی به گروهی از نت (نغمه ) های پی در پی باترتیب معین گفته می شود . پیدایش اهنگ نزد انسان فطری و غریزی است . در واقع موسیقی نیز همچون دیگر هنرهای زیبا پاسخگوی نیاز به تلطیف روحی ارامش بخشی و مطبوعیت است ..

فارابی می گوید هنر ها به طور کلی شامل نهادها . ملکه ها . استعدادها هستند و هیچیک از انها از عامل منطق (نطق ) همان عقل خاص انسان است ..

موسیقی نیز همانند دیگر هنرها از جنبه زیبا شناختی بر عنصر تقلید متکی است اما فقط به مثابه تکیه گاهی برای جهش به متعالی والا …نخستین تقلید موسیقی از اواهای طبیعی است . پس از دریافت حسی این اواهاست که موسیقی با دارا بودن کیفیت خاص خود به کمک اندیشه منطقی و نظام یافته ای با دارا بودن کیفیت خاص خود و به کمک اندیشه به باز سازی منطقی افرینش موسیقیایی می پردازد …

به گفته سوزان لانگر موسیقی معماری مذاب نیست حال انکه گفتیم معماری موسیقی منجمد است ..چشم و گوش دو عنصری هستند که نقش حیاتی را در ادراک و دریافت زیبایی بر عهده دارند . اگر بر کاروان هنرهای زیبا حرکت کنیم واسطه دریافت زیباییهای طبیعت در هنرهای چشمی چشم است و در موسیقی گوش . گوش ادمی با اصوات موزون سرشار میشود و این وظیفه را نغمه پرداز توانا بر دوش دارد . پاسداری گوش برای چشم در خور پیروی است . کنجکاوی و پروانه صفتی چشم در گلچینی و جمع اوری مصالح افرینش و تقویت تخیل زیبا برای گوش شایسته تبعیت است ..

برای ساختن یک سمفونی اهنگساز تا حدی باید از معماری الهام گیرد اما زیبایی و شوریدگی و خیال انگیزی در موسیقی بیشتر است . موسیقی توالی لحظات است در زمان ..

موسیقی چه توصیفی و جه غیر توصیفی القا کننده حالات در زمان است دبوس می گوید : انجا که کلام به پایان میرسدموسیقی سخن اغاز می کند …

پس تردیدی نیست که موسیقی به معنای عالی کلمه یاد اور معانی و تصاویر است و می تواند با نهایت قدرت جریان نفسانی ما را به خود در مسیر جدیدی بکشاند .. موسیقی علاوه بر اینکه ابراز احساس می کند غالبا موضوعی دارد و حتی پاره ای از متخصصین برای ان نوعی ساختمن قائل هستند . صوت شکافتن هوای مجاور است در نتیجه فشاری خارجی جهان سرشار از تشعشع و تموج است .. و اشکال و اشیا اگر چه در ظاهر ثابت می نمایند جز دگرگونی و حرکت در جهت کمال والا چیزی نیستند … پس فریفته این سکون کاذب نباید شد ..

موسیقی مردم را از حیا ت روزمره فراتر برده و برای انها نوعی حیات عاطفی پدید می اورد توالی و تقارن اصوات خوش اهنگ بر انگیزنده تخیل زیبا شناختی انسان و خلاق حالات شگفت انگیز است ..

همانطور که در طبیعت هم نغمه است هم سکوت در موسیقی نیز سکوت جزء نغمه های اهنگین است و حس زیبا شناسی در ادمی در فاصله این سکوتها می تواند نظم اهنگین نغمه موسیقی را به متعالی رهنمون شود …

عده ای از متفکرین والا ترین هنر را موسیقی می دانند و شوپنهاور از این زمره است موسیقی را با اصول فلسفی خود و با خلقت جهان می سنجد و میگوید :

وجود موسیقی در زمان است و نه در فضا با فضا ارتباطی ندارد موجودات فضایی فانی هستند و موقتی . فقط و فقط موسیقی می تواند حقیقت ژرف . جوهر وجود . اراده مطلق . جبر غم افزا و هویت اساسی ما و جهان را اشکار نماید … موسیقی شکوه انگیز و زیباست و شکل متعالی انسان است در تحول او به ازادی و عروج ….

هربرت اسپنسر می گوید موسیقی نزدیکترین حقیقت مطلق زیبایی است .

*********

هم اهنگی و تقارن /. توالی و وزن و تناسب همه از عواملی هستند که همچون دیگر هنرها در عینیت بخشی به موسیقی به مثابه عامل زیبایی نقش مهمی دارند . هم ساخته موسیقی تابع قواعدی است اما این قواعد پیوسته در حال تغییر هستند …چنانچه هیچ فرم با قاعده فنی نمی تواند موسیقی را محدود کند در واقع موسیقی بالاترین حد هنر احساس است و ان هم احساسی عقلانی و نظم یافته زبانی است جهانی برای بیان احساسات و ارزوها برای رسیدن به غایت زیبایی به وسیله صداها ..

رنسانس و موسیقی

یک قطعه موسیقی یا ساخت معمار زیبا یا فلسفه هستی شناسانه به خودی خود و نه به مثابه ابزاری برای رسیدن به غایتی دیگر مقصودی دینی دارای ارزش و اعتبار شد .. یعنی نظم و توازن هسته ی اندیشه و هنر رنسانس را تشکیل می دهد نمونه کامل یک انسان رنسانس را میتوان لئوناردو داوینچی دانست که نه تنها نقاشی زبر دست و پیکر تراشی ماهر و ریاضی دان و دانشمند و فیلسوف بلکه یک موسیقی دان هم بود ..

در واقع رنسانس گستره ای بود که بر بستر ان فلسفه روشنگری و عصر شکوهمند باروک در عرصه هنر و موسیقی رشد کرد و بر جایگاه اینده ان اثار عظیم معماری ساختارهای شکوهمند نوشتاری در موسیقی و فلسفه و چهره ای درخشان و بی همتایی چون باخ در موسیقی کانت در فلسفه و برنینی در معماری پا به عرصه وجود گذاشتند ..

تعادل و تقلید بیشتر قطعات موسیقی دوره رنسانس اوازی چهار یا پنج بخشی بدون همراهی سازی هستند . اهنگسازان به تامین تعادلی ظریف میان بخشها و روشنی صوتی علاقه مند بودند . در سبک ایشان از همه چیز برجسته تر استفاده سخت و جدی از شیوه تقلید به چشم می خورد . صدا دهندگی منتجه در پولیفونیک بود ( توضیحا …… چند صدایی / همبستگی چند ملودی مستقل و متمایز از هم که در هنگام اجرا دارای هماهنگی باشد .مهرافشا )

همه بخشها تا اندازه ای شنیدنی و با هم به شکل ظریفی به دقت بافته شده نشانه ای از زیبایی صدای انسانی چنان بیان کننده که شنوده را نسبت به ایمان مذهبی اش محکمتر میکرد …

موسیقی و عرفان

موسیقی از پنجره دل مولانا

مولانا در سیر تکامل فکری و دینی خویش به سه عنصر تکیه کرده بود

عشق موسیقی سماع

او در مثنوی و در دیوان کبیر شمس موسیقی را سخت ستوده و ان را والاترین هنرها معرفی کرده است . ا میگفت :

حقیقت در حرف و معنی در کلمه و وزن و قافیه نمی گنجد لذا به موسیقی بیشتر از شعر علاقه نشان می داد و چیزی را بالاتر از موسیقی نشان نمی داد و دوست نداشت و و حدت موجود بین انسانها را مرهون موسیقی می دانست . به عقیده او یک نعره مستانه بسیار بالاتر از طرح ان مسئله علمی است که میان انسانها تفرقه بیاندازد …

اما علاقه بیش از حد مولانا به موسیقی علاقه سطحی نبود او بی تردید با موسیقی عجین شده بود شیفتگی او به موسیقی از نوع بود که گوش بشنود و دل به فغان اید .. او اشعارش را با موسیقی بیان می کرد و خواسته های خود را در قالب شعر به زبان می اورد …

مولانا شیفته رباب بود . رباب یکی از الات موسیقی قدیم بوده شبیه تار که کاسه ان کوچکتر و در قدیم دارای دو سیم بوده و با کشیدن کمان یا ارشه می نواختند در فارسی به ان رواوه هم گفته اند .. مهرافشا .

مولانا رباب را به خوبی می دانست و می نواخت . گویند روزی معین الدوله پروانه می خواست فرزند تاج الدین وزیر را قاضی قونیه کند . او گفت با سه شرط این منصب را می پذیرم …۱٫ رشوه منع گردد ۲٫ محضران نو شوند ۳٫ رباب را از میان مردم برگیرید .. معین الدوله جواب داد دو شرط اول قبول اما شرط سوم که ساخته پادشاهی بس عظیم است (مولانا ) را نمی توانم بپذیرم . فرزند تاج الدین به همین دلیل تن به قضا نداد …

چون حکایت به مولانا رسید گفت :

زهی بر رباب مبارک . که او را از محنت قضای بد نجات داد ..

روزی مولانا در مجلسی گفت اواز رباب اواز صریر بهشت است ما میشنویم …..سید شرف الدین که از زاهدان خشک مغز بود گفت ما نیز اواز رباب را میشنویم ولی چون تو گرم نمیشویم ..! مولانا پاسخ داد : انچه ما میشنویم اواز باز شدن ان درب است و انچه شما میشنوید اواز بسته شدن آن درب است ….