به گزارش آوای ایرانیان، چهل و سومین قسمت از سری جدید برنامه‌های بدون توقف، ششم مهرماه از شبکه سه سیما به روی آنتن رفت، در این برنامه دکتر اردبیلی کارشناس مسائل خانواده و جمعیت، در خصوص موضوع فرزندآوری یادآور شد: گرچه تغییر سیاست در خصوص فرزندآوری توسط عالی‌ترین مقام کشور انجام شد و یک سری از تبلیغات هم در این سال‌ها داشتیم ولی عملا تغییر سیاست و مشوق‌های جدی برای افزایش باروری از سوی سیاست‌گذاران اِعمال نشده است.

وی ادامه داد: نه شاهد بودیم در خصوص این موضوع قانونی در مجلس مصوب شده باشد و یا اینکه در دولت در اولویت قرار گرفته باشد. مسئله جمعیت یک مسئله زیرساختی و یکی از مسائل بنیادی پیشرف هر کشور است و در نتیجه وظیفه سیاستگذاری و ایجاد تسهیلات و روان کردن این مسیر چه زمانی که قرار بوده کاهش جمعیت اتفاق بیفتد، چه الان که بناست آن مسیر تعدیل شود به یک معنایی از سرخط‌های هر سه قوه و تمام نهادهای حاکمیتی است وهمه به جای خود مسؤلند.

این پژوهشگر همچنین تصریح کرد: منتهی اینکه چه اتفاقی افتاده که هنوز بعد از ۱۸ سال که ما زیر نرخ جایگزین هستیم شاهد اتفاق خاصی در این زمینه نیستیم  این را دیگر باید از مسؤلان پرسید. به نظرم رسانه‌ها باید در این زمینه شفاف‌سازی کنند و خود من هم در این موضوع کنار همه مردمی هستم که مطالبه دارند در واقع در خصوص اقدامات زیربنایی و زیرساختی، تسهیل‌سازی و اینکه مانعی بر سر این مسیر نباشد هر چه زودتر باید اتفاقی بیفتد.

کارشناس برنامه بدون توقف با اشاره به اینکه سازمان ملل در آمارهای جهانی اعلام کرده که ۱۸ سال است که ایران از کشورهای نرخ باروری بالا وارد کشورهایی با نرخ باروری زیر جایگزین شده و انتظار می‌رود که سیاست‌هایی در این راستا اتخاذ شود، گفت: اگر مردم چیزی را نخواهند و در واقع فرهنگ‌سازی، گفت‌وگو و شفاف‌سازی و مطالبه عمومی درباره آن اتفاق نیفتاده باشد سیاست هم راه به جایی نخواهد برد. در نتیجه صحبت‌های ما اینجا و در این زمینه بیهوده نیست، ما داریم به سیاستگذار کمک می‌کنیم که واقعیت ماجرا را از زبان همه ما به درستی درک کند.

اردبیلی در ادامه بیان کرد: مثلا ما می‌گوئیم پزشکان یا جامعه پزشکی یا وزارت بهداشت بیاید بشود سردمدار افزایش جمعیت، خوب وقتی عموم جامعه متخصصان فرزندان‌شان کم است خوب این جواب نخواهد داد، در بین مسؤلان هم همین طور است کسی که خودش عامل نباشد نمی‌تواند در این زمینه کاری انجام دهد.

عضو شورای مرکز تشکل‌های غیردولتی زنان ایران، در تعریف نرخ جایگزین توضیح داد: نرخ جایگزین یعنی یک زوج جای خودشان حداقل دو نفر را برای نسل بعدی باقی بگذارند، اگر نرخ باروری متوسط زنان ایرانی به زیر این حد برود که الان ۱۸ سال است زیر این حد است، نرخ باروری‌مان زیر حد جایگزین تلقی می‌شود.

این کارشناس حوزه مطالعات زنان و خانواده در پاسخ به این سؤال که «وقتی ما از پس همین جوانان امروز برنیامدیم چطور انتظار رشد جمعیت داریم» اظهار کرد: الان صحبت از تعداد نیست صحبت از کیفیت جمعیت است جمعیتی که تعادل هرم سنی جمعیت در آن رعایت شده باشد. یکی از مبانی کیفیت این است که تعادل ساختار سنی جمعیت‌تان به شکلی باشد که افرادی که در سنین کار کردن فعالیت و بازدهی مثبت هستند بتوانند بار جمعیت خردسال و سالمند را بکشند.

محقق حوزه آینده‌پژوهی تصریح کرد: ما یک جمعیت دهه شصتی داریم که اینها از دو سه دهه آینده وارد فاز سالمندی می‌شوند با این شکلی که ما داریم پیش می‌رویم نیروی کاری که قرار است صندوق بازنشستگی اینها را پر کند و هزینه‌های نگهداری و در واقع سلامت این عده را در سنین سالمندی بپردازد از عهده این جمعیت برنخواهد آمد و نمی‌تواند رفاه افراد را تأمین کند.

وی همچنین به بحث پویایی جمعیت اشاره کرد و یادآور شد: پویایی یعنی اینکه  تعداد افرادی که در سنین تولید فکر، اندیشه و نوآوری هستند به حدی باشد که بتوانند در واقع مدام جایگاه کشور را جابجا کنند، همین رتبه‌هایی که در زمینه‌های کمّی علمی در طول سال‌های گذشته شاهدش بودیم، که این مسئله فقط به خاطر این بود که جمعیت کشور ما ناگهان افزایش داشت گرچه به نظرم هنوز استفاده بهینه را از این جریان نکردیم.

کارشناس برنامه بدون توقف با تأکید بر اینکه الان وضعیت کشورمان به لحاظ جوانی ایده‌آل است، گفت: اگر به فکر نباشیم در ۲۰ سال آینده وضع‌مان خیلی خراب خواهد شد، فکر کنید یک روز صبح در سال ۱۴۴۰ از خواب بیدار شدید آن موقع فکر می‌کنید که الان می‌خواهیم منابع‌مان را مدیریت کنیم اما دیگر هیچ اقدامات و مقدوراتی نیست که جامعه را به جلو ببرید.

وی همچنین عنوان کرد: وضعیت رفاهی، اوضاع زندگی، سبد غذایی، امکانات و سبک زندگی در دهه ۶۰ بهتر بود یا الان، در شاخص‌های رفاه خانواده و رفاه تک تک افراد و نسبت استفاده از امکانات نه تنها اوضاع ما بدتر نشده بلکه بهتر هم شده و این‌ها همه شاخص پیشرفت است. ما در شاخص‌هایی مثل سواد، سلامت مادر و کودک، شاخص جهانی تغذیه رشدی که کردیم از کلان روند جهانی بیشتر بوده اما در خیلی چیزها هم باید پیشرفت می‌کردیم که نکردیم چون نیروی جوان داشتیم.

پژوهشگر و نظریه‌پرداز حوزه بانوان و خانواده در پایان تصریح کرد: یکی از مسائل جدی ما این است که تغییر فرهنگ اتفاق افتاده مثلا مادر خانواده‌ای که تا دو، سه دهه پیش بیسواد بود، در خانه محقرش نشسته بود، توقعش کم بود و با آرامش داشت ۱۰ تا بچه بزرگ می‌کرد و نگرانی‌اش کمتر از مادری بود که امروز می‌خواهد یک بچه بزرگ کند، مدرنیته و پیشرفت برای ما سبک زندگی آورد که به شدت برای ما استرس‌زاست.

برنامه چالشی ترکیبی «بدون توقف» که ساعت ۲۰:۱۰ شبکه سه پخش می‌شود؛ این هفته با حضور مریم اردبیلی در چند قسمت متوالی به موضوع چالش‌های فرزندآوری و خانواده‌ها و خطر کهنسالی جمعیت که از موضوعات مهم کشورمان در حال حاضر است، می‌پردازد.

«بدون توقف» به تهیه کنندگی رضا غلامحسین‌نژاد، کارگردانی رحیم صادق‌پور و سردبیری ابراهیم جلالیان کاری از خانه تولیدات جوان صدا‌و‌سیما است و به‌صورت روزانه روزهای شنبه تا چهارشنبه هر هفته از آنتن شبکه سه مهمان خانه‌ها است.