به گزارش آوای ایرانیان حماسه بزرگ عاشورا آئینه کمال معرفت انسان در همه ساحت‌هاست. اگر این واقعه عظیم در عرصه هنر به تصویر کشیده شود، به تعالی اندیشه مخاطب خواهد انجامید.

انعکاس این حماسه در ساحت داستان نیز قطعاً یکی از بهترین عرصه‌ها برای به تصویر کشیدن زیبایی‌های آن واقعه است و به نظر می‌رسد انتقال مفاهیم وقتی در گستره ادبیات رخ دهد، تأثیر عمیق‌تری خواهد داشت و بیشتر بر جان مخاطب می‌نشیند.

باشگاه ادبی بانوی فرهنگ با برگزاری دو دوره سوگواره عاشورایی داستان کوتاه کوتاه «ده» سعی داشت که با ایجاد جریانی ادبی، نویسندگان شیفته سیره حضرت سیدالشهدا (علیه‌السلام) را به قلم زدن درباره این وادی حیرت‌انگیز تشویق کند و مقصود آن بود که در عرصه ادبیات و به طور ویژه در حوزه عاشورا، آثاری فاخر خلق شود.

اکنون همزمان با برگزاری سوگواره عاشورایی «ده» فرصتی دست داد با مولود توکلی دبیر این سوگواره به گفت و گو بپردازیم که مشروح آن در ادامه این گزارش می‌آید؛

* خانم توکلی در ابتدای بحث درباره سوگواره عاشورایی «ده» توضیح بدهید. از چه سالی شد؟

باشگاه ادبی بانوی فرهنگ قبل از برگزاری اولین سوگواره ده در محرم ۱۴۴۲، دو دوره پیش از آن، یعنی در محرم ۱۴۴۰ مسابقه داستان‌نویسی عاشورایی را در وسعت کوچک‌تری با نام‌های «عطر عاشقی» و «کلمات روضه‌خوان» برگزار کرده بود.

در محرم سال ۱۴۴۲، اولین دوره سوگواره عاشورایی «ده» با همکاری انجمن کوچک‌نویسان ایران برگزار شد. در آن دوره به منظور بهتر شدن آثار ارسالی، کارگاهی به صورت مجازی با تدریس استاد احسان عباسلو برگزار شد که تعداد زیادی از علاقه‌مندان از استان‌ها و شهرستان‌های مختلف در آن شرکت کردند.

باشگاه ادبی بانوی فرهنگ دومین سوگواره «داستان کوچک عاشورایی ده» را با همکاری حوزه هنری تهران در محرم ۱۴۴۳ در دو بخش عمومی و ویژه با ارسال داستان‌هایی مینیمال با محوریت واقعه عاشورا و در بخش ویژه با نوشتن داستانک بر اساس عکس‌های عاشورایی برگزار کرد.

برنامه‌های جانبی این باشگاه ادبی در آن دوره برای ارتقای سطح تکنیک و محتوای داستانک‌ها برگزاری دو کارگاه پیشرفته تکنیک‌های داستان کوچک و کارگاه ارائه چشم‌اندازی هنرمندانه از وقایع عاشورا بود که با استقبال مخاطبان روبرو شد. فراخوان سومین سوگواره عاشورایی «ده» همزمان با محرم ۱۴۴۵ با رویکردهای جدید به تازگی منتشر شده و امیدواریم شاهد قوت قلم بیشتر نویسندگان در این دوره باشیم.

* از آثاری که علاقه‌مندان برای دبیرخانه سوگواره ارسال می‌کنند در چه فضا و قالبی استفاده می‌شود؟

در دوره اول سوگواره ۴۳۰ اثر به دبیرخانه رسید که در مرحله نهایی با داوری سارا عرفانی، احسان عباسلو و محمدرضا شرفی خبوشان سه اثر به عنوان تقدیری و سه اثر به عنوان برگزیده انتخاب شدند. در حین داوری، کار چاپ داستانک‌ها در انتشارات سوره مهر نیز شروع شد و در نهایت ۱۱۵ اثر منتخب در کتابی تحت عنوان «مجموعه داستانک‌های عاشورایی ده» منتشر شد، تا بدین وسیله تجلیلی از برگزیدگان صورت بگیرد و هم گامی در مسیر غنی‌تر کردن ادبیات عاشورایی برداشته شود.

در دوره دوم برگزاری سوگواره، ۶۶۰ اثر به دبیرخانه رسید که در آئین اختتامیه این دوره، علاوه بر تقدیر از چهار نفر به عنوان برگزیده و سه نفر تقدیری، چاپ داستانک‌های منتخب در انتشارات سوره مهر نیز انجام شد و در نهایت بیشتر از صد اثر برتر در کتابی تحت عنوان «مجموعه داستان‌های کوتاه کوتاه، دومین سوگواره عاشورایی ده» منتشر شد که می‌تواند خوانندگان را در لحظات غم‌بار و عبرت‌انگیز وقایع کربلا، شریک کرده و اندیشه‌های نو بیافریند. نکته قابل توجه دیگر در دومین سوگواره ده، ساخت موشن‌گرافی داستانک‌ها و نمایش آنها در روز اختتامیه بود که جذابیت ویژه‌ای داشت.

* آیا سوگواره ویژه بانوان است؟

خیر. برای شرکت در سوگواره تفکیک جنسیتی وجود ندارد و برای همه بانوان و آقایان علاقه‌مند، امکان شرکت مهیا است.

* به منظور بالا بردن کیفیت آثار ارسالی در سومین سوگواره عاشورایی «ده»، مانند دوره اول سوگواره، برای علاقه‌مندان کارگاه آموزشی هم برگزار کردید؟

محرم سال گذشته، شورای سیاست‌گذاری سومین سوگواره ده با حضور دکتر محمدرضا سنگری نویسنده و پژوهشگر، دکتر محمدرضا زائری نویسنده و پژوهشگر، سید محمدرضا خردمندان فیلمنامه‌نویس و کارگردان، بهزاد دانشگر نویسنده، سید امین باطنی دستیار ویژه آقای دادمان (ریاست حوزه هنری استان تهران)، سارا عرفانی مدیر باشگاه ادبی بانوی فرهنگ، نیلوفر مالک معاون باشگاه بانوی فرهنگ، معصومه امیرزاده مسئول سابق آموزش باشگاه و بنده به عنوان دبیر علمی سوگواره تشکیل شد و تصمیم گرفته شد با هدف ارتقا دانش و معرفت نویسندگان، نسبت به ابعاد مختلف عاشورا و نیز تقویت بنیه تکنیکی آنها دوره‌هایی تشکیل شود که بیش از پیش در زمینه فرم و محتوا تجهیز شوند و با کوله‌باری از ایده‌های بکر و نگاهی نو، میهمان ضیافت قلم در سومین سوگواره باشند.

پیرو تصمیم این شورا، باشگاه ادبی بانوی فرهنگ طی سال گذشته، دوره‌های مختلف از جمله کارگاه «کشف داستان کوتاهِ کوتاه، عاشورا در آینه آفرینش هنری و خلق داستان عاشورایی بر اساس ذائقه جهانی» و پاتوق‌های مجازی نقد و بررسی آثار را برگزار کرد که امکان استفاده از این دوره‌ها همچنان برای علاقه‌مندان فراهم است.

* سومین سوگواره در چه محورهایی برگزار می‌شود؟

به امید خدا سومین سوگواره عاشورایی «ده» با مدد حضرت حق و با توانمندی بیشتر نویسندگان در حال برگزاری است. در این دوره، علاوه بر داستان کوچک، میزبان دو محور داستان کودک و طرح رمان نیز خواهیم بود. علاوه بر این محورها نوشتن داستان بر اساس تمرکز بر چند اثر عاشورایی نقاشی‌خط و تبدیل تفکر انتزاعی به تصویر نیز بخش ویژه سوگواره امسال خواهد بود. علاقه‌مندان می‌توانند جهت اطلاعات بیشتر در مورد فعالیت‌های باشگاه ادبی بانوی فرهنگ و همین‌طور سومین سوگواره عاشورایی «ده» می‌توانند به سایت باشگاه ادبی بانوی فرهنگ مراجعه کنند.

* به انتخاب خودتان چند نمونه از داستان‌های کوتاه کوتاه در سوگواره دورهای قبل را بخوانید.

فاطمه شایان پویان در دومین سوگواره نوشته است: رقیه را تنگ گرفته بود در آغوش پدرانه‌اش… لباس‌های خاکی‌اش را با لبخند برداشتم، به سمت لباسشویی بردم و پرسیدم: «تو که همیشه اهل سوغاتی بودی آقا؟!» اشک‌هایش را دزدید و سر تکان داد: «از بازار دمشق نه! …»

مجتبی بنی اسدی در اولین سوگواره نوشته است: نیزه‌های شکسته، شمشیرهای شکسته، سنگ‌های ریز و درشت و چوب‌های شکسته را کنار زد. به تیرهایی رسید که به تن نشسته بود. از بالای گودال دوستش را صدا زد: «اسحاق بیا بگذر از این کار.»

یک به یک تیرها و نیزه‌ها را درآورد و به گوشه گودال انداخت: «ترسو نباش ابن کعب، کاخ این غنیمت را هزاران سکه می خرد.»

«آخر پیراهن کهنه به خون نشسته و پاره پاره را کدام دیوانه…» در میان حرفش دوید، آرام و به نجوا گفت: «دیوانه نباش نوه پیامبر است. بیا پایین…»

این دو داستانک عاشورایی که برایتان خواندم در مجموعه «داستانک های عاشورایی ده» و مجموعه «داستان‌های کوتاه کوتاه» به چاپ رسیده‌اند.

*و حرف آخر؟

امیدوارم که قلم حق‌جوی نگارندگان در این دوره از سوگواره نیز، با مدد خود حضرت اباعبدالله (علیه‌السلام) آثار غنی، عمیق و تأثیرگذاری خلق کند.