نوآوری خطرناک محسن چاوشی برای ادبیات کهن/ ترانه “همخواب” چاوشی، ترکیب 3 غزل متفاوت وحشی بافقی
برای دانلود آهنگ “همخواب” چاوشی کلیک کنید.
آوای ایرانیان: فرزانه غلامی تبار
بی اغراق یکی از بهترین شعرای بنام که سخنش در میان نسلهای مختلف به سبب سادگی و روانی بیان،شیوایی وشیرینی کلام،سوز و گداز های عاشقانه ، تازگی مضمون و صمیمیت تشبیه های عاری از هرگونه تکلف و تصنع ازقرن دهم هجری تابه امروز مقبولیت داشته است وسروده هایش دست به دست گشته وهمواره اشعار پرشورش نقل تمام مجالس عاشقان پاکباز و دلسوختگان بوده ، سخن سرای توانای دوره ی صفویه مولانا وحشی بافقی است.
وحشی بافقی بی شک یکی از شاعران بارز و نام آور عهد صفوی است که اهمیت او در سبک خاص بیان اوست. مضمونها و ظرایف شاعرانه و بیان احساسات و عواطف و نازک خیالیهای او آنچنان با زبانی ساده و روان بیان شده که گاه آنها را با زبان محاوره بیان می کند و گاهی چنان است که گویی حرفهای روزمره اش را می زند و همین به شاعری او ارزش و اعتبار فراوان می دهد. او سعی می کند از استفاده بیش از حد اختیارات شاعری دوری کند و در عوض کوشش خود را برای بیان اندیشه ها و تفکرات عالی خود که بیشتر به همراه احساسات و عواطف گرم است به کار می گیرد.
شعر او به دلیل انتخاب بسیار مناسب قافیه ها وردیفهای مناسب به لحاظ موسیقایی بسیارغنی است . در اشعار وحشی، واژه های مشکل و ترکیب های عربی بسیار کم دیده می شود؛ اما به جای آن از واژه ها و ترکیب های رایج زمان خود بسیار استفاده کرده است. او زبانی ساده و پر از صداقت را بر می گزیند و همین دلیلی است که در عهد خود به عنوان تواناترین شاعر مکتب وقوع محسوب می شود.
بدون شک تمامی این ویژگی های ذکر شده، مهم ترین دلیل انتخاب اشعار وحشی بافقی توسط محسن چاوشی به عنوان یکی از محبوبترین خواننده های موسیقی پاپ کشور بوده است.
محسن چاوشی در شرایطی اینبار برای ساخت آهنگی برای سریال شهرزاد به سراغ اشعار وحشی بافقی رفته است که پیش از این در آلبوم “من خود آن سیزدهم” از اشعار وحشی بافقی استفاده کرده بود و اینبار قطعه آهنگ “همخواب” را در قالب کلیپ برای سریال شهرزاد ارائه کرده که این اثر همانند سایر آثار چاوشی طی سال های اخیر با استقبال بالای مخاطبان قرار گرفت.
حال اینکه خواننده مطرح موسیقی پاپ همچون محسن چاوشی برای آثارش به سراغ اشعار شعرای بنامی چون مولانا، وحشی بافقی و… میرود خود امری پسندیده به شمار میرود و مسلما این رویه محسن چاوشی نوعی ادای دین به ادبیات کهن و غنی ایران زمین به حساب می آید اما نکته ای که در این میان باید به محسن چاوشی گوشزد شود، نحوه استفاده از این اشعار اشت که اگر در نحوه استفاده اشکالاتی داشته باشد مسلما به محتوای اشعار لطمه وارد میکند.
محسن چاوشی در حالی قطعه آهنگ “همخواب” را بر اساس شعری از وحشی بافقی انتخاب کرده است، که اشعار این ترانه از میان چند غزل متفاوت انتخاب شده و ۶ بیت از غزلیات وحشی بافقی را در اثرش گنجانده اما نکته حائز اهمیت اینجاست که چاوشی این ۶ بیت را از ۳ غزل متفاوت انتخاب کرده است و از آنجا که غزلیات وحشی بافقی عنوانی و اسمی برای خود ندارد و در دیوان وحشی بافقی غزلیاتش با شماره تعیین میشود، چاوشی برای آهنگ همخواب اشعاری از ۳ غزل به شماره های ۸۳، ۲۹۵ و ۳۳۵ را انتخاب کرده است.
اینکه محسن چاوشی از نگاه معنایی این ابیات را به زیرکی هر چه تمام تر از ۳ غزل متفاوت انتخاب کرده و مخاطبان موسیقایی هم نهایت لذت را این ترانه بردهاند، هیچ شکی در آن نیست اما این این روش انتخاب اشعار به طور گزیده ای توسط هنرمندان موسیقی، امری اخلاقی و متدول نیست و بدون شک تکه تکه کردن اشعار یک شاعر صاحب سبک، عاقبتی چون لطمه به اشعارش ندارد و این رویه چاوشی شاید به نوعی بازی خطرناک با اشعار شعرای صاحب نام است و از سویی دیگر این اقدام چاوشی، موجب به ریختگی قافیه های ابیات شده است به طوری که قالب غزلیات وحشی بافقی را به ریخته و از قالب اصلی غزل درآمده است چرا که هر بیت قافیههای متفاوتی دارد. حال باید این نکته را متصور شد که مخاطبان جوانی که به واسطه علاقه به آثار محسن چاوشی با اشعار وحشی بافقی آشنا میشود در صورت تفسیر اصولی این ترانه، به یک شعر ۶ بیتی از هم گسیخته می رسند، غافل از آنکه بدانند این ۶ بیت ترانه “همخواب” توسط خواننده از میان ۳ غزل متفاوت انتخاب شده است و در واقع خلاصه ای از ۳ غزل شاعر به یک شعر ۶ بیتی که به واسط تناقض قافیه ها رنگ و بویی از غزل را ندارد ، مقابل مخاطب قرارمیگیرد.
در مجموع خطری که می تواند فی النفسه ادبیات غنی ایران زمین را تهدید کند این است که این اقدام چاوشی به یک روال میان هنرمندان موسیقی تبدیل شود و کافی است تنها یکی از هنرمندانی که قصد تکرار تجربه چاوشی را دارند از هوش بالا برای انتخاب همسو(به لحاظ معنایی) اما گزیده گزیده اشعار از میان غزلیات مختلف شاعران را نداشته باشد تا مشخص شود چه لطمه ای به اعتبار اشعار شاعران نامی زده خواهد شد .
حال برای درک بهتر موضوع ابتدا متن ترانه همخواب چاوشی و سپس آن ۳ غزلی که چاوشی از آن برای اثرش، ابیات را جداکرده آمده است:
متن ترانه “همخواب” چاوشی”
همخواب رقیبانی و من تاب ندارم بیتابم و از غصهٔ این خواب ندارم
دلتنگم و با هیچکسم میل سخن نیست کس در همه آفاق به دلتنگی من نیست
بسیار ستمکار و بسی عهد شکن هست اما به ستمکاری آن عهد شکن نیست
پیش تو بسی از همه کس خوارترم من زان روی که از جمله گرفتارترم من
روزی که نماند دگری بر سر کویت دانی که ز اغیار وفادار ترم من
بر بیکسی من نگر و چارهٔ من کن
غزل ۲۹۵
همخواب رقیبانی و من تاب ندارم بیتابم و از غصهٔ این خواب ندارم
زین در نتوان رفت و در آن کو نتوان بود درماندهام و چارهٔ این باب ندارم
آزرده ز بخت بد خویشم نه ز احباب دارم گله ازخویش و ز احباب ندارم
ساقی می صافی به حریفان دگر ده من درد کشم ذوق می ناب ندارم
وحشی صفتم اینهمه اسباب الم هست غیر از چه زند طعنه که اسباب ندارم
……………….
غزل ۸۳
دلتنگم و با هیچکسم میل سخن نیست کس در همه آفاق به دلتنگی من نیست
گلگشت چمن با دل آسوده توان کرد آزرده دلان را سر گلگشت چمن نیست
از آتش سودای تو و خار جفایت آن کیست که با داغ نو و ، ریش کهن نیست
بسیار ستمکار و بسی عهد شکن هست اما به ستمکاری آن عهد شکن نیست
در حشر چو بینند بدانند که وحشیست آنرا که تنی غرقه به خون هست و کفن نیست
…………………….
غزل ۳۳۵
پیش تو بسی از همه کس خوارترم من زان روی که از جمله گرفتارترم من
روزی که نماند دگری بر سر کویت دانی که ز اغیار وفادار ترم من
بر بی کسی من نگر و چارهٔ من کن زان کز همه کس بی کس و بییارترم من
بیداد کنی پیشه و چون از تو کنم داد زارم بکشی کز که ستمکار ترم من
وحشی به طبیب من بیچاره که گوید کامروز ز دیروز بسی زارترم من
منبع: آوای ایرانیان
برچسب ها ادبیاتمحسن چاوشیهمخواب
- قبلی شرایط شرکت در دومین دوره مسترکلاس رهبری ارکستر اعلام شد
- بعدی موسیقی تلفیقی با شکلک سازی و ادا و اطوار تفاوت دارد
سردر گم شدم بخدا .حس آش و آبگوشت و خیار ماست و .. را با هم قاطی کردن و خوردن بهم دست داد گر چه روی دیگر سکه این خواننده دل و هوشم را با این ترانه از من برده است.به لحاظ تخصصی این کار ایراد بسیار دارد کمر شعر را می شکند.
مطالب جالب و کاربردی بود.خسته نباشید