نحوه برگزاری کنسرت‌های پاپ در کشورمان معمولا به یک شکل است و غالب خوانندگان پاپ یک شیوه واحد برای اجرای زنده‌شان دارند؛ شیوه‌ای که هر روز بیشتر از گذشته کنسرت‌های موسیقی را به جُنگ شادی شبیه‌ می‌کند.

خبرگزاری فارس-گروه موسیقی و تجسمی: در کشور ما سالانه کنسرت‌های متعددی برگزار می‌شود؛ سال گذشته بیش از ۵۰۰۰ هزار مجوز از سوی وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی برای برگزاری کنسرت در شهرهای مختلف کشور صادر شده است. در این میان تعداد زیادی کنسرت در حوزه موسیقی پاپ نیز برگزار می‌شود.

فضای کلی کنسرت‌های پاپ

اما نحوه برگزاری کنسرت‌های پاپ بسیاری از خوانندگان فعال این حوزه به یک شکل است و غالبا خوانندگان پاپ یک شیوه واحد برای اجرای زنده‌شان دارند. اگر تا کنون به تماشای یک کنسرت پاپ ننشسته‌اید، چند سطر زیر را بخوانید تا با فضای کلی کنسرت‌های پاپ آسنا شوید:

مرحله اول: اجرا در مه!

خواننده در بدو ورودش حضار را تشویق به جیغ کشیدن می‌کند و مخاطبان کنسرت هم دعوت خواننده را اجابت می‌کنند و بدین ترتیب کنسرت آغاز می‌شود. خواننده چند دقیقه‌ای اجرا می‌کند و به یکباره دستگاه مه‌ساز، دود غلیظی را روانه سن می‌کند. حجم دود به حدی است که این نکته را در ذهن متبادر می‌کند که نکند خواننده پلی بک اجرا می‌کند و اصطلاحا لب می‌زند؟ غلظت و حجم دود به اندازه‌ای است که حتی تماشاچیان ردیف جلو را هم به سرفه می‌اندازد و قاعدتا خواننده با این تفاسیر باید به سختی نفس بکشد چه برسد به خواندن!

مرحله دوم: حضور نوازندگان بیصدا!

به هر صورت کنسرت ادامه پیدا می‌کند و رفته رفته بر حجم و وسعت صدای درامز و بیس اضافه می‌شود. صدای مهیب درامز اجازه نفس کشیدن به سازهای دیگر را نمی‌دهد و عملا بقیه صداها را فید و کم‌رنگ می‌کند؛ وضعیت به گونه‌ای پیش می‌رود که مثلا نوازنده گیتار روی سن حاضر هست و صدای سازش نیست!، نوازنده‌گان دیگر هم هستند و اما صدای سازش متاسفانه شنیده نمی‌شود!

مرحله سوم: جیغ مشترک!

خواننده بین قطعات چند کلامی هم حرف می‌زند و معمولا مدام از تماشاچیان می‌خواهد جیغ بکشند. برخی از خوانندگان اما خلاق‌ترند و حتی از تماشاچیان می‌خواهد که با حرکات دست او جیغ بکشند. به این ترتیب وقتی او دستش را باز می‌کند، همه جیغ می‌کشند و وقتی دستش را مشت کرد، صدای فریادها فروکش می‌کند. وقتی خواننده، ارکستر جیغ را رهبری کرد، نوبت به مقایسه جیغ‌های بین مردان و زنان می‌رسید. حالا خواننده می‌خواهد آقایان و خانم‌ها به صورت تفکیک شده جیغ بکشند و تا مشخص شود کدوم دسته جیغ‌های بلندتری می‌کشند!

مرحله چهارم: معرفی دوستان و نزدیکان و آشنایان!

معمولا خوانندگان پاپ اصرار دارند چهره‌های حاضر در سالن را معرفی کند. یعنی خواننده تقریبا بعد از هر قطعه کنسرت را متوقف می‌کند و اعلام می‌کند که فلانی در سالن حضور دارد و همه برای این چهره‌ها هم دست می‌زنند و دقایقی طولانی از کنسرت به همین منوال ادامه پیدا می‌کند. و مخاطبی که برای شنیدن آهنگ‌های خواننده محبوبش به سالن آمده، مجبور است تا دقایقی طولانی را به این شکل سپری کند.

مرحله پنجم: بیدار کردن کودک درون مخاطبان!

اما در بعضی از اجراهای پاپ، ذهن مخاطب به دوران کودکی‌ و برنامه‌های کودک شبکه پنج و دو پرت می‌شود که یک مجری وارد استدیویی پر از کودک می‌شد و سوالاتی مطرح می‌کرد و کودکان هم یک‌صدا جواب می‌دادند. برخی از خوانندگان هم در اجرایشان شمه‌ای از همان برنامه‌ها را به اجرا می‌گذارند و سوالاتی را که از پیش جوابش پیداست را از مخاطبان می‌پرسند و آن‌ها هم جواب او را یک‌صدا می‌دادند!

خوانندگی یا صحنه‌گردانی؟

این روزها با آغاز فصل بهار،کنسرت‌ها نیز جان گرفته است و در میان خوانندگان سنتی، پاپ و یا گروه‌های تلفیقی، پاپ خوان‌های موسیقی کنسرت‌های بیشتری برگزار می‌کنند اما این اجراها چقدر حرفه‌ای برگزار می‌شوند؟ جشنواره موسیقی ۹۴ فرصتی شد تا در یک بازه زمانی فشرده بتوانم تعدادی از اجراهای پاپ را ببینم و در طول مدت برگزاری جشنواره موسیقی از خوانندگان پاپ بیشتر صحنه‌گردانی دیدم تا خوانندگانی که آمده‌اند برای طرفدارانشان یک شب خوب را رقم بزنند.

عرف است خوانندگان، آهنگ‌هایی که «هیت» می‌شوند را در اجراها با طرفدارانشان همخوانی می‌کنند و در شرایطی که ما به مدد تکنولوژی تعداد بیشماری خواننده داریم آهنگ‌های «هیت» شده یک خواننده حتی در بهترین شرایط و بالاترین استاندارد موسیقایی هم نمی تواند بیشتر از چند ترانه باشد، اما در اکثر اجراهای برخی خوانندگان تعداد زیادی از آهنگ ها همخوانی می‌شوند و این نمی‌تواند دلیلی بر فراگیری آن‌ها باشد بلکه بنظر می رسد خواننده‌ای که در یک شب دو اجرا دارد برای مدیریت صدا و عدم خستگی سعی می‌کند بجای خوانندگی نقش شومن را بر عهده بگیرد و صحنه گردانی کند.

توان اجرای زنده

شاید بتوان دلیل دیگری برای کم کاری برخی از خوانندگان پاپ در اجراهای زنده نیز برشمرد و آن اینکه با پیشرفت تکنولوژی و ورود دستگاههای مختلف برخی از ترک‌هایی که در آلبوم‌ها قرار می گیرند قابلیت اجرا ندارند و اساسا آن خواننده توان اجرای زنده آن اثر را ندارد و در اصل خالق آن ترک تنظیم کنندگان موسیقی هستند تا خواننده آن ترانه، پس حتی اگر بخواهند نیز نمی توانند اجرا کنند و مجبورند در بخش‌های دست‌کاری شده میکروفون را سمت حاضران در سالن بگیرند تا آنها به کمک خواننده بیایند و همه چیز به خوبی و خوشی تمام شود.

دقیقا نمی‌توان گفت این موارد چقدر در کم شدن اقبال دوست‌داران موسیقی به کنسرت‌ها اثر گزار بوده است اما این روزها و بر اساس میزان فروش بلیت‌ کنسرت‌ها علاقه به تلفیقی‌ها و سنتی ها بیش تر است. حال این نکته را در نظر بگیرید که اگر جوانان علاقمند به پاپ می‌توانستند در اجراهای رپ یا راک حضور پیدا کنند وضعیت موسیقی پاپ به شدت بدتر از امروز بود.

حقوق مخاطبان

دو  نکته مهم را باید در نظر گرفت، اول آنکه تا کی یک خواننده پاپ می‌تواند به این مسیر ادامه دهد و شاید همین مسئله باعث افت و حذف سریع آنها در عرصه موسیقی می‌شود و دوم اینکه، ارشاد باید همانطور که مسایل دیگر را در ارائه مجوز کنسرت در نظر می‌گیرد در بخش فنی و حرفه‌ای نیز حقوق مخاطبان را مد نظر قرار دهد و براساس کیفیت کنسرت‌های قبلی سالن‌ها و قیمت بلیت‌ها تعیین نماید.