نمایش‌های آیینی و سنتی از دیرباز در میان ایرانیان رواج داشته و مردم به اجراهای قهوه‌خانه‌ای، سیاه‌بازی‌، پرده‌خوانی علاقه نشان می‌دهند؛ این هنر بیشتر به صورت نقل قول و سینه به سینه به نسل بعدی منتقل شده و به طور کلی به عنوان پیشه خانوادگی به حیات خود ادامه داده است.

تعزیه یکی از مشهورترین شاخه های عرصه نمایش های آیینی و سنتی محسوب می شود که در ایام ماه محرم اجراهای بسیاری را در سراسر کشور دارد اما در کنار آن نمایش های آیینی و سنتی می تواند مردم را با گذشته خود آشنا کند و از آن جهت که ایرانیان از دیرباز به قصه گویی و شنیدن آن علاقه بسیاری داشتند می تواند ذائقه آنها را نیز تامین کند.

داوود فتحعلی بیگی روز یکشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا، با بیان اینکه براساس مطالعات، نمایش های آیینی و سنتی کاربردی هستند، اظهار داشت: نقالی در شکل‌گیری شخصیت افراد بسیار تاثیرگذار است و می‌تواند به کودک، جوان و نوجوان اعتماد به نفس لازم را بدهد.

وی با اشاره به اینکه فراگیری شاخه های مختلف نمایش های آیینی و سنتی در حوزه درمانی نیز تاثیرگذار است، خاطرنشان کرد: قصه گویی اثرات ویژه ای بر سلامت روان و مسیر زندگی افراد دارد که در دنیا به آن توجه می کنند اما در ایران مورد توجه قرار نگرفته است.

این کارگردان تئاتر با بیان اینکه نقالی باید یکی از دروس دوره های مختلف تمام مدارس باشد تصریح کرد: نقالی در کنار آشنا کردن دانش آموزان با تاریخ پیشینیان بر شخصیت آنها نیز تاثیر می گذارد و موجبات پرورش درست ذهن و استعداد را نیز فراهم می کند.

وی با بیان اینکه نقالی افراد منزوی را از انزوا خارج می کند و موجب تغییر شرایط زندگی افراد می شود، تاکید کرد: اثرگذاری خوب نمایش آیینی و سنتی به صورت مطالعات کاربردی انجام شده است و باید به مرحله اجرا برسد.

فتحعلی بیگی با اشاره به روش قصه گویی در نمایش های آیینی و سنتی، خاطرنشان کرد: افراد با شنیدن روایت زندگی گذشتگان درس گرفته و تجربیاتی که خود به دست نیاورده است را فرا می گیرد تا در موقعیت های مشابه بتواند به درستی تصمیم بگیرد و عمل کند که این مهم را تئاتر برعهده گرفته است.

پدیده های هنری خواستار دارد

فتحعلی بیگی در ادامه با بیان اینکه مردم همیشه از اجراها استقبال کرده و حضور جمعیت قابل توجهی در تماشای اجراها گواه این مدعاست، گفت: مردم از تماشای رویدادهای آیینی و سنتی لذت می برند و برای آن گردهم آمده و به تماشای روایت افسانه ها علاقه نشان می دهند.

وی افزود: در شب های محرم در بسیاری از شهرها و روستاها تعزیه برگزار می شود که با استقبال مردم مواجه شده و آحاد مردم به راحتی با آن ارتباط برقرار می کنند که البته بسیاری از این تعزیه ها محدود به ایام محرم نبوده و در طول سال هم اجرا می شوند.

استمرار هر پدیده ای حیات آن را تضمین می کند

فتحعلی بیگی در ادامه با تاکید بر نیاز به مرکز نمایش های آیینی و سنتی، خاطرنشان کرد: با داشتن مرکزی ویژه این شاخه از هنر می توانیم شاهد استمرار اجرای عمومی نیز باشیم تا هم نمایش های دیگر هم دیده شوند و از سویی هنرمندان هم بتوانند اجرای عمومی داشته باشند.

وی همچنین با بیان اینکه نیازمند مرکزی پژوهشی برای تحقیق و تهیه کتاب آموزش برای ماندگاری هنر تئاتر آیینی و سنتی هستیم، عنوان کرد: نمایشنامه های خوب و قابل عرضه باید به چاپ برسند چراکه به این ترتیب اگر هر جریان فرهنگی و هنری استمرار داشته باشد در حیات تدوام خواهد داشت.

فتحعلی بیگی در عین حال اضافه کرد: مرکز نمایش های آیینی و سنتی همچنین می تواند تولیدات این عرصه را مدیریت و آثار با ارزش را جمع آوری کند؛ نمی توانیم بدون در نظر گرفتن هیچ جایگاهی برای این هنر توقع داشته باشیم دیده و ماندگار شود.

وی اظهارداشت: بسیاری از داستان های پیشینیان از جمله منطق الطیر و لیلی و مجنون مناسبتی نیستند و می توانند در تمام طول سال اجرا داشته باشند و بطور یقین تماشاگر و مخاطب خود را دارند.

به گفته وی، اگر چنین مرکزی ایجاد شود تمام هنرمندان می توانند آثار خود را آماده اجرای عمومی کنند.

پیشکسوتان نمایش های آیینی و سنتی کمتر از هنرمندان جوان

دبیر هجدهمین دوره جشنواره بین المللی نمایش های آیینی و سنتی با بیان اینکه تعداد هنرمندان این عرصه با سنی بالای ۵۰ سال کم است، گفت: شاید جمع هنرمندان این عرصه در شاخه های مختلف به غیر از تعزیه به ۳۰ نفر هم نمی رسد اما جوانان بسیاری داریم که در این عرصه فعال هستند و تحصیلات دانشگاهی دارند.