آوای ایرانیان: بنا بر تصویب اعضای شورای سیاست گذاری “آوای ایرانیان” ، سلسله مقالات پژوهشی “سازشناسی” به عنوان یکی از جامع ترین و کامل ترین مباحث در خصوص “سازشناسی” و تاریخچه سارها در چندین قسمت برای استفاده بهینه برای دانشجویان رشته های موسیقایی و همچنین هنرجویان و علاقه مندان به هنر  موسیقی توسط گروه گردآونده آوای ایرانیان منتشر میشود.
شورای سیاست گذاری این مجموعه امیدوار است که این مقالات که با همت گروه گردآوردنده  “آوای ایرانیان” در استان فارس به سرپرستی دکتر جهاندار مهرافشا سایت های معتبر جمع آوری شده مورد استفاده بهینه مخاطبان قرار گیرد.

بینجو . سازی سیستانی

بینجو – بلوچستان

بینجو از سازهای بلوچستان است و گرچه در تمامی نقاط بلوچستان رواج دارد اما یک ساز اصیل بلوچی نیست و از پاکستان به بلوچستان ایران مهاجرت کرده است.

ویژگی های ظاهری و ساختاری :

بینجو دارای یک جعبه ی طنینی نسبتاً کشیده و دراز است این جعبه در مقطع سیم گیر عرض بیشتری دارد ودر قسمت دیگر و مقطع گوشی ها دارای عرض کمتری است.

بر روی جعبه ی طنینی صفحه ی چوبی قرار دارد و در قسمتی که محل نواختن مضراب است سوراخی به شکل بیضی ، دایره یا قطره ایجاد کرده اند که در تشدید صدا و کیفیت صدای بینجو اهمیت دارد . خرک حدوداً میان سیم گیر و سوراخ روی صفحه قرار دارد . بینجو ۶ وتر دارد که از یک طرف به سیم گیر و از طرف دیگر پس از عبور از روی خرک  دور گوشی ها پیچیده می شوند. بینجو دارای سه شیطانک است. شیطانک اصلی نزدیک گوشی ها است و مربوط به وتر های اصلی یعنی سوم و چهارم است.دو شیطانک دیگر مربوط به وتر های جانبی یعنی اول و ششم است که شیطانک فرعی نام دارند که هر یک شامل یک میخ فولادی است که دو وظیفه ی عمده دارند :

۱- کوتاه کردن طول وتر های اول و ششم برای تولید صداهای زیرتر ۲- ایجاد انحراف در مسیر حرکت این دو وتر برای دور کردن آنها از وتر میانی

وترهای دوم و پنجم نیز فاقد شیطانک اند. وتر های سوم و چهارم وتر های اصلی اند که پرده ها با این وترها تماس دارند و بقیه وترها به صورت واخوان استفاده می شوند. شیطانک اصلی بینجو یک تیغه ی فلزی است. روی صفحه ی بینجو یک تکه چوب نسبتاً طویل به عنوان پایه برای پرده ها و شیطانک اصلی تعبیه شده است. پرده ها و شیطانک اصلی روی این چوب و در شیارهایی قرار می گیرند. دکمه ها یا شستی های بینجو در قسمت زیرین حفاظی که روی صفحه است قرار دارند. برای هر پرده یک دکمه یا شستی وجود دارد. دکمه ها روی تیغه ای فلزی قرار دارند که این تیغه بازوی شستی است و توسط فنر به قسمت زیرین حفاظ چوبی متصل است. با فشار دکمه ، بازو(تیغه ی فلزی) با وتر ها برخورد می کند و آنها را به یکی از پرده ها می چسباند . ترتیب قرار گرفتن شستی ها در زیر دست چپ نوازنده همانند کلاویه های پیانو است به طوری که ردیف پایینی دکمه ها مربوط به صداهای دیاتونیک(معادل کلاویه های سفید پیانو) و ردیف بالایی مربوط به صدا های کروماتیک(معادل کلاویه های سیاه پیانو ) است.

تکنیک های اجرایی :

الف) تکنیک های اجرایی دست راست :

مضراب پلاستیکی بین انگشت شست و سبابه قرار میگیرد و تأکید نوازنده بیشتر روی وتر های سوم و چهارم است و بقیه ی وترها به صورت واخوان نواخته می شوند .این ساز تکنیکهای دست راست زیادی ندارد و موارد زیر تکنیکهای مورد استفاده اند :

۱- حرکت رفت : درو کردن تمام وتر ها از بالا به پایین ۲- حرکت بازگشت : درو کردن تمام وترها از پایین به بالا ۳- ریز ۴- دراب : که برخی نوازندگان استفاده میکنند.

ب) تکنیکهای اجرایی دست چپ :

استفاده از پنج انگشت برای فشردن دکمه ها.

جنس و مواد بکار رفته در ساختمان بینجو :

به علت اینکه این ساز در ایران سازنده ای ندارد و در پاکستان ساخته می شود اطلاعات کمی در مورد جنس مواد ساز موجود است ولی بنا به نظر یکی از نوازندگان محلی مهمترین چوبی که در ساخت آن بکار می رود چوب درخت (حَدّ) یا (بَبُّر) است.

نوازندگان نامی بینجو در منطقه ی بلوچستان :

برکت شکِّل زهی – مراد سمیعی – درویش عبدالرئوف صاحب زاده .