محمد ابراهیم غفاریان نزدیک به ۲۲ سال سابقه فعالیت در سینما دارد، او در هنرستان سینما خوانده و در دانشگاه نیز در گرایش تدوین تحصیل کرده است. وی در دهه هشتاد بیشتر فعالیت‌های تلویزیونی داشته و همچنین به عنوان دستیار کارگردان و مجری طرح در سینما نیز فعال بوده است. غفاریان از سال ۱۳۸۶ وارد مستندسازی شد و از سال ۱۳۹۱ مسیر مستندسازی‌اش به واسطه این‌که در ناجی هنر خدمت سربازی خود را گذرانده است، به سمت مستندسازی اجتماعی گرایش پیدا کرد.

او مجموعه مستند تلویزیونی و فیلم‌های مستند با گرایش اجتماعی در بحث پیشگیری از جرایم و روانشناختی تولید کرده است که شاخص‌ترین آن‌ها مستند سینمایی «خواب در بیداری» بوده که حضوری بین‌المللی داشته است. این هنرمند جوان همچنین تعدادی آثار کوتاه داستانی نیز در کارنامه دارد تا این‌که وقتی به درخواستش در باشگاه فیلم اولی‌ها جواب مثبت دادند، به فکر ساخت فیلم داستانی بلند خود افتاده است.

وی با نیما اقلیما کارگردان سینما دوستی ۲۰ ساله دارد و در اولین فیلم کوتاه نیما اقلیما با عنوان «صدای پا» به عنوان تدوینگر کار کرده است و مرجان ساداتی نیز به عنوان نویسنده این فیلم کوتاه حضور داشته است. به بهانه نمایش فیلم «نپتون» در خانه جشنواره با غفاریان درباره فیلم صحبت کردیم که در ادامه می‌خوانید.

چرا «نپتون» برای پدرها و مادرها مهم است؟

محمد ابراهیم غفاریان کارگردان فیلم سینمایی «نپتون» در گفت‌وگو با خبرنگار مهر درباره ایده اولیه فیلم توضیح داد: اواخر سال ۹۹ بود که با یکی از دوستانم میلاد اسماعیلیان صحبت می‌کردم که پدرها و مادرها به بهانه ساختن آینده بچه‌هایشان حال آن‌ها را فراموش می‌کنند یعنی می‌گویند پول بیشتری دربیاوریم تا بتوانیم برای بچه‌ها یک آپارتمان بخریم! در صورتی که اگر درصدد تربیت درست بچه‌ها برآیند و آن زمان را صرف این موضوع کنند، بچه خودش می‌تواند در آینده کاری انجام دهد. از آن‌جایی که این فراموشی بچه‌ها توسط پدر و مادرها فراگیر شده است، تصمیم گرفتیم کاری داستانی در این مورد بسازیم و ما با همین ایده یک خطی جلو رفتیم و آن را با مرجان ساداتی نویسنده فیلم در میان گذاشتیم و او هم حدود شش ماه زمان صرف نوشتن کرد و تقریباً ۱۰ ماه زمان برد تا فیلمنامه اولیه نوشته شد و سپس درخواست پروانه ساخت دادیم و زمانی طول کشید که تاییدیه باشگاه فیلم اولی‌ها آمد تا کار را شروع کنیم. در پروسه پیش تولید نیز چیزی حدود چهار الی پنج بار متن فیلمنامه بازنویسی شد تا به تولید رسیدیم.

وجه تسمیه «نپتون»

وی درباره وجه تسمیه فیلم نیز گفت: کانسپت یا مفهوم «نپتون» مدنظر ما بود؛ نپتون سیاره‌ای است آرام با ظاهری شیک؛ اما درونی متلاطم دارد و فیلم ما درباره یک زندگی در ظاهر آرام و شیک است که از درون بسیار متلاطم است.

بازیگران سینمای تجاری هیچ کمکی به ما نمی‌کردند

غفاریان در پاسخ به این پرسش که آیا فیلم فضایی سوررئال یا فانتزی دارد، بیان کرد: خیر، فیلم فضایی رئالیستی دارد. چون من از سینمای مستند می‌آیم حتی فرم انتخاب بازیگرمان نیز گواه بر این موضوع است و به سراغ بازیگران سینمای تجاری نرفتیم چون هیچ کمکی به ما نمی‌کردند. آرمین رحیمیان با اولین حضورش در سینمای بلند کاندیدای دریافت سیمرغ شد و بهدخت ولیان نیز حضوری موفق در «امیر» و «دو طبقه روی پایلوت» داشته است. جنس بازیگران ما از جنسی است که به فضای فیلم ما می‌خورد و من نزدیک‌ترین بازیگران به کاراکترهای «نپتون» را انتخاب کرد.

وی در مورد نحوه انتخاب بازیگران نیز توضیح داد: بازیگران اصلی و مکمل‌ها و همچنین بازیگرانی که در فیلم معرفی کرده‌ام، همگی پیشینه تئاتری دارند و بازیگرانی هستند که قصدم این بود از جنس فیلم باشند. بهناز جعفری و مسعود کرامتی که افتخار حضور به ما دادند، حضور بسیار کوتاهی در فیلم دارند ولی نقش‌ها متعلق به این ۲ است و دیگر بازیگران را برحسب نزدیک بودن به این نقش‌ها انتخاب کردم و این‌که قبلاً کدام مدیوم فعال بودند، برایم مهم نبود.

غفاریان در مورد حضورش در جشنواره فیلم فجر در ۲ بخش نگاه نو و سودای سیمرغ به عنوان کارگردان فیلم‌اولی و امید به دریافت جایزه سیمرغ گفت: حقیقتاً دوست داشتم فیلمی بسازم که مخاطب آن را ببیند. البته قطعاً حضور در جشنواره فیلم فجر بزرگترین رویداد سینمایی کشور برای هر فیلم‌سازی خوشایند است. همچنین حضور در جشنواره فجر مخاطب بیشتری را نیز به مخاطبان فیلم اضافه می‌کند. خداراشکر من در ۲ بخش سودای سیمرغ و نگاه نو حضور دارم و هر فیلمساز اولی که این شرایط را تجربه کند، حتماً برایش خوشایند است.

ساخت «فیلم اول» رسماً مثل جنگ می‌ماند

وی درباره سختی‌های ساخت فیلم اولش بیان کرد: طبیعتاً ساخت فیلم اول، رسماً مثل جنگ می‌ماند و اگر جنگجو نباشید امکان ندارد فیلم اول‌تان را بسازید و ما از ابتدای سال ۱۴۰۰ که کار را آغاز کردیم، کاملاً در اختیار پروژه و درگیر ساخت بودیم.

کارگردان فیلم سینمایی «نپتون» درباره تدوین فیلمش و حضور حمید نجفی‌راد به عنوان تدوینگر گفت: حمید نجفی‌راد امسال با ۴ فیلم، پرکارترین تدوینگر جشنواره فیلم فجر به حساب می‌آید و در بخش سودای سیمرغ، علاوه بر «نپتون»، کار فیلم‌های «احمد»، «مجنون» و «تابستان همان سال» را نیز انجام داده است. من و آقای نجفی‌راد آشنایی قبلی با هم داشته‌ایم که ترجیح دادیم با هم کار کنیم و او به شدت خلاق و همراه است. البته با توجه به این‌که رشته تحصیلی خودم نیز تدوین است اما ترجیح دادم کار خودم را تدوین نکنم. تجربه و همسویی آقای نجفی‌راد در کار بسیار کمک کرد تا به نتیجه مطلوب برسیم.

وقتی نویسنده «نپتون» با فضای موسیقایی کارن همایونفر ارتباط برقرار می‌کرد

وی همچنین درباره حضور کارن همایونفر به عنوان آهنگساز «نپتون» بیان کرد: آقای همایونفر جزو آهنگسازهایی است که هر فیلم‌سازی دوست دارد با او کار کند اما مهم‌ترین دلیل انتخاب کارن همایونفر، علاقه‌ای است که به کارهایش دارم و چون مرجان ساداتی فیلمنامه‌نویس با فضای کاری این آهنگساز ارتباط برقرار می‌کرد، ترجیح دادم با او وارد مذاکره شویم و خداراشکر که ایشان وقتی فیلم را دید، قبول کرد تا کار را به سرانجام برساند و خیلی هم با تیم ما همراهی کرد.

«نپتون» فیلمی رئال است

غفاریان همچنین گفت: «نپتون» فیلمی رئال است و تمام عناصر در خدمت قصه هستند؛ تمام تلاش ما این بوده که هیچ چیز از فیلم بیرون نزند و تا جایی که توانستیم سعی کردیم این مهم میسر شود. بنابراین نه موسیقی، نه تدوین، نه گریم و نه هیچ‌یک از ارکان فیلم از کار بیرون نزده و اصطلاحاً اُور نیست. این‌که چقدر در این مسیر موفق بودیم، باید مخاطب آن را بگوید.

وی در پایان اظهار کرد: از سیدضیا هاشمی رئیس جامعه صنفی تهیه‌کنندگان ایران بسیار تشکر می‌کنم که در ساخت فیلم اولم به من کمک کرد. چون فیلم «نپتون» یک بار با یک تهیه‌کننده دیگری به مرحله پیش‌تولید رفت و پروانه ساخت گرفت اما یکسری تفاوت دیدگاه‌ها سبب شد پروژه بخوابد. اما وقتی نزد آقای هاشمی رفتیم، تهیه‌کننده جدیدی معرفی و کمک کرد تا پروژه مجدداً شروع به کار کند و خداراشکر فیلم تولید شد.