مرحله دوم از برگزاری شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران که در سال جاری با شیوه‌ای کاملاً متفاوت نسبت به دوره‌های گذشته پیش روی مخاطبان قرار گرفت، از روز شنبه شانزدهم دی ماه تا پایان روز سه شنبه نوزدهم دی ماه به مدت سه روز در تالار رودکی تهران میزبان گروه‌های مختلفی از شهرهای مختلف کشور و هنرمندانی از سه کشور هم جوار ایران خواهد بود. این در حالی است که بخش پژوهشی جشنواره در این مرحله هم طی سه سخنرانی میزبان پژوهشگران عرصه موسیقی نواحی است.

بخش نخست شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران به دبیری محمدعلی مرآتی و در یک گستره ملی به همت دفتر موسیقی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، توسط انجمن موسیقی ایران و با همکاری ادارات‌کل فرهنگ و ارشاد استان‌های سراسر کشور به صورت منطقه‌ای و غیر رقابتی، طی روزهای ششم تا بیست و سوم تیر به میزبانی ۵ استان؛ گلستان (۶ تا ۸ تیر)، چهارمحال و بختیاری (۱۰ تا ۱۲ تیر)، آذربایجان شرقی (۱۴ تا ۱۶ تیر)، کرمانشاه (۱۷ تا ۱۹ تیر) و کرمان (۲۱ تا ۲۳ تیر) برگزار شد.

بر این اساس مرحله منطقه‌ای این جشنواره با حضور گسترده هنرمندان موسیقی نواحی از استان‌های تهران، قزوین، مازندران، خراسان شمالی، سمنان، گلستان، البرز، و قم با برگزاری در استان گلستان به‌عنوان منطقه اول، استان‌های اصفهان، فارس، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان با برگزاری در استان چهارمحال و بختیاری به‌عنوان منطقه دوم، استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان و گیلان با برگزاری در استان آذربایجان شرقی به‌عنوان منطقه سوم، استان‌های کرمانشاه، ایلام، لرستان، همدان، مرکزی و کردستان با برگزاری در استان کرمانشاه به‌عنوان منطقه چهارم، استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی، کرمان، یزد، سیستان و بلوچستان و هرمزگان با برگزاری در استان کرمان به‌عنوان منطقه پنجم انجام شد.

شیوه برگزاری این دوره از جشنواره در حالی به نسبت دوره‌های پیشین با دگرگونی بسیار فراوانی روبه‌رو شد، که برخی از کارشناسان و صاحب نظران این عرصه در محافل رسمی و غیررسمی نظرات متفاوتی را برای نحوه برگزاری دوره شانزدهم ارائه دادند. شرایطی که می‌تواند در آینده‌ای نزدیک و خارج از التهابات و هیجانات مرتبط با رویدادهای جشنواره‌ای با حضور موافقان و مخالفان این تغییر رویکرد، مورد تحلیل و بررسی بیشتری قرار گیرد. شرایطی که بی تردید از حواشی‌های ریز و درشت هم بی نصیب نخواهد ماند و می‌بایست دست اندرکاران این جشنواره بسیار مهم در کشور را به سمتی هدایت کند که بتوانند با تشریک مساعی و دریافت نظرات غیرمغرضانه و کارشناسی به فکر برگزاری پربار جشنواره‌ای باشند که می‌دانیم در این دوره با فراز و نشیب‌های زیادی برخوردار بود.

این شرایط هم درحالی است که به نظر می‌آید وقت آن فرا رسیده تا دست اندرکاران این رویداد ملی که در مرحله دوم این دوره تلاش کردند تا وجوه بین المللی آن را همانند سال‌های اخیر مورد توجه قرار دهند، به فکر تغییر آئین نامه، اساسنامه و به عبارتی ساده مرام نامه این رویداد موسیقایی باشند که می‌تواند دربرگیرنده ظرفیت‌های بسیار ارزشمندی برای معرفی «ایران فرهنگی» باشد. ظرفیت‌هایی که فعلاً آن طور که باید جایگاه مناسبی در میان تهیه کنندگان و برگزارکنندگان کنسرت‌های موسیقی ندارد، اما با اندکی برنامه ریزی و طراحی در دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و انجمن موسیقی ایران که در این چند ماه هم فعالیت‌های ارزنده‌ای برای ترمیم جایگاه فعلی موسیقی جدی و دغدغه مند انجام داده اند، می‌تواند سرمنشا تحولات مهمی در این حوزه موسیقایی باشد. حوزه‌ای که بی تردید هنرمندانش چه در حوزه پیشکسوتان و چه در حوزه هنرمندان جوان به شدت نیازمند تزریق انگیزه‌های لازم برای ادامه راهی هستند که می‌دانیم چراغ آن رفته رفته رو به کم سویی و خاموشی است و می‌بایست نگاه و دیدگاه به آن را فراتر از یک محصول موزه‌ای گسترش داد.

بی تردید مواردی که به آن اشاره شد، نکات مطرح شده در دیروز و امروز نیست، بلکه دغدغه‌ای قدیمی براساس نکات مطرح شده توسط استادان، هنرمندان، پژوهشگران و حتی مدیران عرصه‌های مختلف موسیقی است که باید به فکر تزریق انگیزه‌های لازم به تهیه کنندگان با ارائه یارانه‌ها و راهکارهای معقولانه در فرآیند تولید، بازاریابی و عرضه محصولات موسیقایی است که این سال‌ها به شدت خالی از حضور کلید واژه‌ای به نام «موسیقی نواحی» در عرصه کنسرت‌ها شده و توجه و ترمیم آن می‌تواند سرمنشا تحولات مثبت و ارزنده‌ای در حوزه تغییر ذایقه مخاطب از موسیقی سرگرم کننده صرف به سمت شنیدن جلوه‌های ناب موسیقی اقوام ایران خارج از گستره جشنواره‌ها باشد.

به هرترتیب مرحله دوم از شانزدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران از روز شنبه شانزدهم دی ماه و از پس یک تأخیر چند روزه قرار است در تالار رودکی تهران میزبان مخاطبان این گونه موسیقایی باشد. شرایطی که هنوز مشخص نیست معیار انتخاب آثار شرکت کننده در این بخش روی چه مکانیزمی در بستر اجراهای تهران هنرمندان ارزنده موسیقی نواحی ایران در این رویداد پیش روی مخاطبان قرار می‌گیرد. اما هرچه هست می‌تواند چراغی در مسیر پرفراز و نشیب از موسیقی باشد که بسیاری از مردم ایران به آن علاقه مند هستند و می‌توانند با ملاحظاتی چون تبلیغات منسجم رسانه‌ای و خارج از هیاهوی های رایج مارکتینگ موسیقی و البته اجراهای با کیفیت تماشاگر جشنواره‌ای باشند که به تنهایی می‌تواند تبدیل به یکی از مهم‌ترین جریان‌های اصلی در فعالیت‌های فرهنگی هنری کشورمان با توجه به ظرفیت‌هایش شود.

جریانی که امید می‌رود در سند ملی موسیقی ایران که به تازگی هم به تصویب رسیده و قرار است از سوی رئیس جمهور ابلاغ شود، جایگاه مناسبی برای عرض اندام داشته باشد تا خود را بیش از پیش به شنوندگان فهیم موسیقی معرفی کند.

آنچه می‌خوانید برنامه کامل شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران در مرحله دوم است که به تفکیک اجراها و برنامه‌ها معرفی می‌شوند. اجراهایی که ستاره‌های موسیقی نواحی ایران به همراه مخاطبان شرکت کننده این رویداد با یاد و خاطره شهدای حادثه تروریستی کرمان چراغ آن را روشن می‌کنند.

*شنبه ۱۶ دی ماه / تالار رودکی

– نشست پژوهشی: نشست «تحلیل شناختی در موسیقی نواحی ایران؛ موسیقی قومی، فراقومیتی یا شبه کلاسیک» با سخنرانی محمدعلی مرآتی

– بخش اول: کرنا و نقاره قشقایی با هنرمندی حسینعلی سعادتی راد / گروه نوازی عربی هورنشینی با هنرمندی باسم حمادی و حمید هواشمی

– بخش دوم: موسیقی کردی هورامی (سیاچمانه) با هنرمندی شفیع خالدی کیمنه ای / موسیقی کردی مُکریانی با هنرمندی رحمان اولام

– بخش سوم: موسیقی عاشیقی آذربایجان با هنرمندی ایرج خداوردی / موسیقی خلیجی فن صوت با هنرمندی رمضام غلام مندلی ابوصخر از کشور کویت

– بخش چهارم: نوازندگی نی گیلگی با هنرمندی خدیجه رزداری / تنبور نوازی کردی با هنرمندی عادل کمالی

*یکشنبه ۱۷ دی ماه / تالار رودکی

– نشست پژوهشی: نشست «رویکردهای نوین مطالعات اتنوموزیکولوژی ایران» با سخنرانی محمدرضا آزاده فر

– بخش اول: نوازندگی نی انبان آبادان با هنرمندی پولاد قهرمانان و مصطفی خرم دل / گروه نوازی موسیقی مازندران با هنرمندی سعدی صادقی

– بخش دوم: نوازندگی کمانچه و ضرب لُری با هنرمندی محمد باجلاوند / اجرای موسیقی عاشیقی آذربایجان با هنرمندی آیت قنبری

-بخش سوم: گروه نوازی موسیقی منطقه ترکمن به سرپرستی ابراهیم جرجانی / نوازندگی دوتار منطقه قوچان با هنرمندی اعظم جوانبخت

– بخش چهارم: شروه خوانی بوشهر با هنرمندی ناخدا ستوده / نوازندگی نی جفتی بوشهر با هنرمندی مجید پاکدل

*دوشنبه ۱۸ دی / تالار رودکی

– نشست پژوهشی: نشست «تحولات موسیقی مناطق ایران از منظر مردمی و هنری؛ مطالعه مورد خراسان» با سخنرانی سیدحسین میثمی

– بخش اول: نوازندگی سُرنا و دهل کردی به سرپرستی نامخاص صیادی / اجرای آواز و نوازندگی دوتار تربت جام به سرپرستی عبدالعزیز احمدی

– بخش دوم: نوازندگی عود هرمزگان با هنرمندی مرتضی کریمی / نوازندگی دوتار منطقه کاشمر با هنرمندی علی محولاتی

-بخش سوم: گروه نوازی موسیقی کرمان به سرپرستی هوشنگ کردستانی / بلال خوانی بختیاری متشکل از آواز و نوازندگی نی با هنرمندی عبدقلی شهبازی و روزه عباسی

– بخش چهارم: گروه نوازی گیلکی به سرپرستی اسد نوری / اجرای موسیقی کشور عراق با هنرمندی احمد الوان یوسف

مراسم اختتامیه شانزدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی که طی ماه‌های گذشته با دبیری محمدعلی مرآتی توسط دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، انجمن موسیقی ایران، ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها و بنیاد فرهنگی هنری رودکی میزبان هنرمندان و مخاطبان بود روز سه شنبه نوزدهم دی ماه برگزار می‌شود.